დიონისეს მონასტერში
ათონზე მამა იესე ივერთა მონასტერში დასახლდა. მან იქ ვერცერთი ქართველი ვერ ნახა და ბერძნულის უცოდინრობის გამო ძმებთან თურქულად საუბრობდა. რადგან თურქულის მცოდნეც ბევრი არ აღმოჩნდა, მამა იესე მთელ დროს მდუმარებაში ატარებდა.
მონასტრის ძმებს მან უთხრა, - ღარიბი ქართველი ვარო, რასაც მისი ძველი და ჭუჭყიანი ტანსაცმელიც მეტყველებდა. უთხრა ისიც, რომ ათონის სიწმინდეების თაყვანისსაცემლად და დასათვალიერებლად ჩამოვიდა. წესისაებრ, არქონდარიკში (სტუმართა მისაღები ოთახი) შეიყვანეს, სადაც მან ერთი კვირა გაატარა, საეკლესიო მსახურებას ესწრებოდა და მონასტრულ ცხოვრებას აკვირდებოდა.
მას განსაკუთრებულ ყურადღებას არავინ აქცევდა, მამა იესეს სავანეში ჩუმად დადიოდა და იდიორითმული მონასტრის ცხოვრებას გულდასმით აკვირდებოდა, მაგრამ იდიორითმი არ მოეწონა და თავისთვის თქვა: "თუმცა ეს მონასტერი ჩვენია, ქართველების, ჩემი ადგილი აქ არ არის".
ერთ დილას მონასტრის კარებიდან ჩაფიქრებული გამოვიდა და შენიშნა, რომ რამდენიმე ძმა, ზურგზე თოფრამოგდებულნი სადღაცა მიდიოდნენ. ჰკითხა, საით გაგიწევიათო? მათ უპასუხეს, რომ დიონისეს მონასტერში მიდიოდნენ, ხვალ ტაძრის დღესასწაულია - წმინდა იოანე ნათლისმცემლის შობის დღეაო. მამა იესემ ჰკითხა:
- ხომ არ წამიყვანთ?
- თუ გსურს წამოდიო, - უპასუხეს და ერთად გაემართნენ მონასტრისკენ.
ათონური წესით, დღესასწაულზე მისული უწინარესად არქონდარიკში მიდის და შემოთვაზებულ ადგილს დაიკავებს. იქ მათ თურქული ყავით, ცივი წყლით და ერთი სირჩა რახით უმასპინძლდებიან. შემდეგ კი სატრაპეზოში მიემართებიან დასანაყრებლად. მამა იესეს კი ასეთი რამ შეემთხვა: მონასტერში შესვლისას მან თანამგზავრები დაკარგა და კართან შეჩერდა. ძმებს კი დაავიწყდათ, რომ მამა იესე ადგილობრივ წესებს არ იცნობდა და ძებნა აღარ დაუწყეს. მას კი დილიდან არაფერი ეჭამა და ძალზე მოშივდა. დაპატიჟებითვის არ დაუცდია და როცა მწუხრის ლოცვის მაუწყებელი ზარები ჩამორეკეს, სხვა ძმებთან ერთად ტაძარში შევიდა, ჩათვალა, რომ დიდი წინასწარმეტყველის წმინდა იოანე ნათლისმცემელის შობის დღე მარხვად არის გამოცხადებული და ძმები არაფერს მიირთმევენო.
ლოცვის ხანგრძლივობამ გააკვირვა, რადგან მთელი ღამის განმავლობაში მიმდინარეობდა და მზის ამოსვლიდან ორი საათის მერე დამთავრდა. მამა იესე ფიქრობდა, ატრაპეზებდნენ თუ მარხვას გააგრძელებდნენ. დაიწყო ლიტურგია; ამის შემდეგ ყველა სატრაპეზოდ წავიდა, მათ გაჰყვა მამა იესეც. ამ დღესასწაულმა დიდად ანუგეშა იგი. მსახურების განრიგი, მონაზვნების ცხოვრების წესი, ყველაფერში სიმკაცრე და ღვთისმოშიშება ძალზე მოეწონა, ისე რომ სავანის დატოვება აღარ მოისურვა.
მესამე დღეს არქონდარიუსმა ჰკითხა, რატომ სხვებთან ერთად არ წახვედიო. მამა იესემ მიუგო, მონასტერში კიდეც ცოტა ხნით მინდა დარჩენა და მისი ტიპიკონის გაცნობა, რადგან აქ დიდ სულიერ ნუგეშს ვგრძნობო. არქონდარიუსმა უთხრა, რომ თუ დარჩენა სურდა, მონასტრის წესისაებრ იღუმენისგან კურთხევა უნდა აეღო.
მამა იესე მივიდა იღუმენთან, რომელიც კარგად საუბრობდა თურქულად და უთხრა, ძალზე მომეწონა მონასტრის მკაცრი კანონები, კიდევ რამდენიმე ხანი მინდა აქ დავყო, რისთვისაც კურთხევას გთხოვთ, ხოლო თუ მიმიღებთ, საერთოდ დიონისეს მონასტერში დავრჩებიო.
იღუმენმა სტეფანემ შენიშნა მისი ხორციელი სიძლიერე, და რადგანაც მუშახელი აკლდათ, მის მიღებას დათანხმდა და სამზარეულოში გაამწესა.
დიონისეს მონასტერში მამა იესემ თავისი ძველი ქართველი მეგობარი მამა ბენედიქტე (ქიოტიშვილი) იპოვა, რომელიც იმ დროს მონასტრის ახლოს უდაბნოში ცხოვრობდა. 1821 წელს, დიდმარხვისას, ისინი ერთად შემოსეს დიდი სქემით. დიდი სქემით შემოსვისას მამა იესეს ილარიონი ეწოდა და რაკი პირველად ის აღკვეცეს, ბერობაში ის მამა ბენედიქტეს უფროსი ძმა გახდა, მაგრამ მამა ილარიონი ყოველთვის მამა ბენედიქტეს თვლიდა უფროსად, განსაკუთრებით როცა საქმე მოღვაწეობას შეეხებოდა. აღკვეცისას მამა ილარიონს ახალი სამოსი მოუმზადეს, მაგრამ მან ძველი, დაკონკილი ძონძებით შემოსვა ითხოვა.
მამა ილარიონმა სხვადასხვა მორჩილება გამოიარა: სამზარეულოსა და სატრაპეზოს გარდა, ის ყველანაირ მძიმე სამუშაოს ასრულებდა. მონოქსილიტზე, ათონის საზღვრის ახლოს, მონასტრის ვენახებშიც მუშაობდა. უმეტესად ყველაზე მძიმე და ძნელ საქმეს ამჯობინებდა. ვენახში დიდ ჭიგოს ისე ღრმად არჭობდა, ამაგრებდა მიწაში, რომ ვერავინ შეედრებოდა, მონასტერშიც ასევე დაუღალავად ასრულებდა ყველა დავალებას, რადგანაც ღვთისაგან როგორც ხორციელი სიძლიერით, ისე ღვაწლისადმი მოშურნეობით იყო დაჯილდოებული.
მიუხედავად იმისა, რომ ბერძნული ენა არ იცოდა, მონასტრის ძმებმა ის სამაგალითო გარჯის, მორჩილებისა და მოსაგრე ცხოვრებისთვის ძალზე შეიყვარეს. დიონისეს მონასტერში, უბრალო უპოვარი ქართველის სახელით ცხოვრებისას მამა ილარიონი სენაკს არასოდეს კეტავდა. ერთხელაც ერთი ძმა შევიდა მის კელიაში, იქ თუნუქის ქილა იხილა და დაინტერესდა, რა იდო შიგ. ძლიერ გაოცებული დარჩა, როცა ქილაში რუსული პასპორტი და თურქული ფირმანი იპოვა, სადაც აღნიშნული იყო, რომ მისი მფლობელი მღვდელია. მან დაუყოვნებლივ უამბო იღუმენს ეს ამბავი. იღუმენმა თავისთან იხმო მამა ილარიონი და ჰკითხა, - რას ინახავდა თუნუქის ქილაში. მამა ილარიონმა უპასუხა, ქილაში ჩემი პასპორტებიაო. მაშინ იღუმენმა უბრძანა, მიეტანა და ეჩვენებინა. მამა ილარიონი დარწმუნებული იყო, რომ თურქული ფირმანის წაკითხვა არავის შეეძლო და თამამად მიუტანა. შაუბედუროდ, ერთმა ბერმა თურქული კითხვა იცოდა და ფირმანი წაიკითხა. ყველამ გაიგო მისი მღვდლობის ამბავი. მამა ილარიონმა სთხოვა ძმობას, არავისთვის ეთქვათ ეს ამბავი, ბერძნებთან ხშირად ხდება ხოლმე, რომ საერო მღვდელი ღვთისმსახურებაზე არ დაიშვება და სხვა უბრალო ბერებთან ერთად ეზიარება.
დაახლოებით ორი წელი გაატარა მამა ილარიონმა მძიმე მორჩილებაში, და ყველაფერს სიყვარულით და თავგანწირვით აღასრულებდა. მას მხოლოდ ის აწუხებდა, რომ ბერძნულის უცოდინრობის გამო ღვთის სიტყვის მოსმენას მოაკლდა. ამიტომ გადაწყვიტა, იღუმენისგან კურთხევა აეღო და ივერონში ქართული წიგნების სათხოვნელად წასულიყო, რომელიც იქ ბევრი იყო ბიბლიოთეკაში, რამეთუ სული მისი მოწყენილი იყო წმინდა წერილის კითხვის გარეშე. იღუმენმა აკურთხა მამა ილარიონი და ისიც ივერონისკენ გაემართა ჩვეულებისაებრ ძველი და ჭუჭყიანი სამოსით მოსილი.
ივერონის მონასტერს რომ მიუახლოვდა, სალოცავად ღვთისმშობლის სასწაულთმოქმედი ხატის წინ შეჩერდა, რომელიც მონასტრის ჭიშკრის ზემოთ იყო მოთავსებული. საღამო ხანი იყო და ძმები პორტიკში ისხდნენ, მათ შორის იყო ის არქიმანდრიტიც, რომელიც მამა ილარიონმა ჯერ კიდევ მოსკოვში ყოფნისას გაიცნო.
მან მამა ილარიონი დანახვისთანავე იცნო, მივარდა და ყველასთვის გასაოცრად მხრებსა და ხელებზე ეამბორა, თან გაიძახოდა: "ბრე! ბრე! - პაპა იესეე, პაპა იესეე! არია პრევმატიკე! პრევმატიკე ვასილიკოს!" (ბერძ.) - ჰოი! მამა იესე! მამა იესე! წმინდა მოძღვარი! მეფის მოძღვარი!" უჩვეულო მისალმებით გაოცებული მამები წამოდგნენ და მიეახლნენ. არქიმანდრიტმა კი, რომელსაც მამა ილარიონისთვის ხელი ჰქონდა ჩაკიდებული და თავის მამებს გააცნო: "ეს მამა იესეა, მეფის მოძღვარი, მე მქონდა ბედნიერება, რომ ის გამეცნო მოსკოვში, იმერეთის დედოფლის სასახლეში!"
გაოცებულმა ბერებმა მამა ილარიონი მონასტერში შეიყვანეს, ყველა განცვიფრდა ამგვარი მოულოდნელი აღმოჩენით, განსაკუთრებით ისინი, რომელთაც იგი სავანეში ორი წლის წინ გაიცნეს, როგორც უპოვარი გლახა. არქიმანდრიტი საყვედურობდა მათ ასეთი დიდებული კაცის გაშვებისათვის, ძმები კი, შეძლებისდაგვარად, თავს იმართლებდნენ. არქიმანდრიტმა მამა ილარიონი თავისთან შეიყვანა და სამი დღე გვერდიდან არ მოუშორებია, თან ეხვეწებოდა, მონასტერში დარჩენილიყო. საუკეთესო სენაკები, მონასტრის კმაყოფაზე ყოფნა და მომსახურე შესთავაზა, მაგრამ როცა მამა ილარიონის გადაწყვეტილების სიმტკიცეში დარწმუნდა, მისცა ქართული წიგნები და დიდი სინანულით გაისტუმრა.
მამა ილარიონი დიონისიატში მხრებზე თოფრამოკიდებული დაბრუნდა, თან ეგონა, არავინ არაფერი იცისო, მაგრამ ყველამ ყველაფერი იცოდა. ელვის სისწრაფით მოედო მთელ ათონს ახალი ამბავი, დიონისიატში უბრალო გლახის სამოსით მეფის მოძღვარი იმალებაო.
მონასტერში შესვლისას მეკარემ მდაბლად თავი დაუკრა, ვითარცა ბერდიდს და მისი მოსვლა იღუმენს შეატყობინა. იღუმენი მას ხელებგაშლილი შეეგება და ძმურად უსაყვედურა, - რატომ არ შემატყობინე, ვინ იყავიო. ამგვარი შეხვედრით შეწუხებულმა მამა ილარიონმა თქვა:
- არ მარგო ივერონში წასვლამ, სჯობდა, არ წავსულიყავი, რადგან მთაწმინდაზე ცოდვათა სატირლად მოვედი და უცნობად დარჩენილი უფრო მშვიდად ვიქნებოდი, ვიდრე ახლა.
იღუმენმა აღარ ისურვა ძველ მორჩილებაში ჰყოლოდა და სთხოვა, მოძღვარი გამხდარიყო. მაგრამ მამა ილარიონმა მტკიცედ იუარა, დაჟინებით ითხოვა, ძველ მორჩილებაში დაეტოვებინათ, რათა ძმებს მომსახურებოდა და მაშინვე სამზარეულოსკენ გაემართა. იქ დიდხანს ვერ გაჩერდა, რადგან საერთო პატივისცემა ახლა უკვე ყველგან თან სდევდა. ძმები ადრინდელი მისთვის ესოდენ საყვარელი მძიმე სამუშაოების კეთებას აღარ ანებებდნენ, ცდილობდნენ, ყველაფერში გაფრთხილებოდნენ - სიმძიმის აწევისას, წყლისა და შეშის მოზიდვისას. ეს კი იმით დასრულდა, რომ მამა ილარიონმა დატოვა სამზარეულო და მონასტრის სიახლოვეს უდაბნოში მდებარე კელიაში დასახლდა.
აღმსარებლობა
იმ დროს (1821 წ.) ბერძენთა აჯანყების გამო, ყველგან სასამართლოები და დასჯა წარმოებდა. ქრისტიანთა სისხლი მდინარესავით მოედინებოდა, რამეთუ თურქებს იარაღის ძალით სურდათ აჯანყების ჩახშობა და მეამბოხეების დაშოშმინება.
რადგან ათონიც ჩარეული იყო ამ აჯანყებაში, ომის მძიმე შედეგები იქაც იწვნიეს. თესალონიკის მმართველი აბდულ-რობუთ-ფაშა მრავალრიცხოვანი ლაშქრით კასანდრიიდან ათონისკენ დაიძრა და ბანაკი ათონის საზღვარზე, კუმიცაში გაშალა.
ეს მოხდა 1822 წლის დამდეგს. აქედან გასცა ფაშამ მრისხანე ბრძანება, რომ ყველა მონასტრის წინამძღვარი ხლებოდა და მისთვის თაყვანი ეცათ, თორემ იმუქრებოდა, ათონის მთას დავიპყრობ და მონასტრებს გავანადგურებო. იღუმენებმა იცოდნენ თურქების სისასტიკე და ფანატიზმი, ამავე აჯანყებით გამოწვეული მძვინვარება, ვერ გაბედეს ფაშათან წასვლა, რადგან გრძნობდნენ, ცოცხლები ვერ დაბრუნდებოდნენ. ყველა მოსალოდნელი ხიფათის თავიდან აცილებას ცდილობდა და სურდათ, თავის მაგივრად ვინმე მოხალისე-რწმუნებული გაეგზავნათ, რომელიც ურჯულოებს არ შეუშინდებოდა.
ამ დროს დიონისეს მონასტრის იღუმენმა სტეფანემ, ეშინოდა რა ფაშასთან მისვლისა, მამა ილარიონს სთხოვა მის მაგივრად გარჯილიყო. მამა ილარიონი ხალისით დათანხმდა და თქვა, თურქების არ მეშინიაო. მაგრამ, იღუმენმა გააფრთხილა, ეს იოლი საქმე არ არისო, რადგან როცა ისინი ფაშასთან წავიდოდნენ, ბერებს წინასწარ მომზადებული ნავებით მთელი ძვირფასეულობა და სიწმინდეები თან უნდა წაეღოთ.
ელჩების გამგზავრებისთანავე მონასტერს ყველა დატოვებდა, ეს თურქებს შეუმჩნეველი არ დარჩებოდათ, ამ ტყუილისთვის შურს იძიებდნენ და ელჩებს დახოცავდნენ. მამა ილარიონსაც აშკარა სიკვდილი ელოდა. მამა ილარიონი ყველაფრისთვის მზად იყო, რადგან დიდი ხანია, სურვილი ჰქონდა ქრისტესთვის ვნებულიყო და მოწამის გვირგვინი შემოსილიყო. იღუმენმა უთხრა:
- აი, ახლა ხელსაყრელი დროა და გამოიყენე ეს შემთხვევა საერთო სიკეთისათვის.
მამა ილარიონთან ერთად კიდევ ორი, მამა პანტელეიმონი და ერთი ბერი გაემგზავრა. კუმიცას რომ მიაღწიეს, ფაშასთან გამოცხადნენ და წმინდა კინოტის (ათონის მმართველობითი ორგანოა, ათონის ყველა მონასტრის წარმომადგენელთაგან შეკრებილი) წერილი გადასცეს. რომელშიც მონასტრის რწმუნებულები იყვნენ ჩამოთვლილნი. ფაშამ კითხვა დაიწყო და როცა მამა ილარიონ ქართველის სახელამდე მივიდა, გაჩერდა, მამებს შეხედა და ჰკითხა:
- ვინ არის თქვენს შორის ქართველი?
მამებმა ილარიონზე მიუთითეს. მაშინ ფაშამ ჰკითხა:
- რომელი მხრიდან ხარ?
- იმერეთიდან, - უპასუხა მამა ილარიონმა.
- მე კი აფხაზეთიდან.
- რომელი ქალაქიდან? - ჰკითხა ბერმა.
მან ქალაქი დაასახელა.
- ეს ქალაქი ჩემი კუთხის მეზობლად მდებარეობს, რა გვარის ხარ?
ფაშამ ქართული გვარი დაასახელა.
- მაშ, ესე იგი, შენი სახლიც კარგად მცნობია, - გაეხარდა მამა ილარიონს.
ფაშა მართლმადიდებელი მღვდლის შვილი აღმოჩნდა. ბავშვობაში მოუტაცებიათ, თურქებისთვის მიუყიდიათ და მუსლიმანურ სარწმუნოებაზე მოუქცევიათ.
- ამგვარად, ჩვენ თანამემამულეები ვყოფილვართ, - უთხრა ფაშამ, - დიდი ხანია, რაც აქ ცხოვრობ, აქ რისთვის მოხვედი?
- მე მოვედი, რათა ღმერთს შევევედრო. აქ უკვე სამი წელია რაც ვცხოვრობ.
ამ ახსნა-განმარტების შემდეგ ფაშამ მამა ილარიონს თურქულად უთხრა:
- რატომ მოხვედი ამ ავაზაკებთან? შენ, პატიოსანი და კეთილშობილი ადამიანი, რატომ შეუერთდი ამ არამზადებს?
ფაშა უშვერად ლანძღავდა ათონს და ათონელებს, ამასთან მამა ილარიონს არწმუნებდა, ათონის მთა დაეტოვებინა, ეუნებოდა რომ ის აქ ათონელების ამოსაწყვეტად იყო მოსული; მაგრამ, ის ეცოდებოდა როგორც თანამემამულე და კეთილშობილი ადამიანი და არ სურდა მასაც სხვების ბედი გაეზიარებინა.
ყველანაირად ცდილობდა მამა ილარიონის დარწმუნებას, სთავაზობდა თავის სახლს, თესალონიკთან, სადაც მისი ცოლი ცხოვრობდა. ამბობდა, რომ მის შესახებ სულთანს მისწერდა და ყოველგვარ წყალობას პირდებოდა, სადაც არ უნდა დასახლებულიყო, სამშობლოში თუ თესალონიკში - ყველაფრით უზრუნველყოფილი იქნებოდა. რაზეც წმინდა ილარიონმა მიუგო, რომ ათონზე ის სულის საცხოვნებლად მივიდა და ამის მეტი არაფერი უნდოდა.
ფაშამ კვლავ სცადა მამა ილარიონის დარწმუნება - დაეტოვებინა ათონი "ეს ავაზაკობისა და გარყვნილების ბუდე". იგი დაპირდა, რომ თავისი ხარჯით გაამგზავრებდა, და სულთნის სახელით ყოველგვარ მფარველობას ჰპირდებოდა. მაგრამ წმინდა ილარიონმა უკუაგდო შეთავაზებული წინადადება და ათონელებზე კი უთხრა:
- არა, ესენი პატიოსანი და ჭეშმარიტი ღვთისმსახურნი არიან!
მერე კი ფაშა ამხილა მამა-პაპისეული რწმენისა და საკუთარი სამშობლოს ღალატში:
- აი, როგორ უპატიოსნოდ იქცევი! ქრისტეს ჭეშმარიტ რწმენას განუდექი და შენს მწარე შეცდომას და წარწყმედას ასრულებ იმით, რომ შეიარაღებულმა შეუტიე ქრისტეს მომხრეებს და დაღვრი მათ უმანკო სისხლს, ძალადობით იპყრობ ქრისტიან ჭაბუკებს, რათა ღვთისგან განდგომასა და დაღუპვას აზიარო!
ფაშა კი პასუხად ათონელებს თურქთა წინააღმდეგ აჯანყებასა და გარშემო მცხოვრებთა წაქეზებაში ადანაშაულებდა. რაც შეეხება ათონიდან წაყვანილ ყმაწვილებს, ამბობდა, მათ სახელმწიფოსთვის სარგებლობის მოტანა შეუძლიათ და მათი უდაბნოში დასამარება არ არის საჭიროო.
ამის მერე ფაშამ მკრეხელურად შეურაცხყო მართლმადიდებლური რწმენა და განაცხადა:
- რამხელა შეცდომაა, ქრისტიანებს დაუჯერო და გწამდეს, რომ თითქოს ქალწულმა შვა ღმერთი, თითქოს ადამიანის საშოს შეუძლია დაიტიოს ღმერთი და შობის შემდეგ ქალწულად დარჩეს?
ამაზე მამა ილარიონი შეეწინააღმდეგა:
- შენ არ გესმის ღვთის სიტყვის განცხადების საიდუმლოება, ამის შეგნება ღვთის დიდი ჯილდოა. ვისაც ეს გააჩნია, ესმის, როგორ შესძლო ქალწულმა ქვეყნიერების მხსნელის შობა! მაგრამ მე შენ აგიხსნი...
ამ სიტყვებზე ფაშა განრისხდა და კარავში ბოლთის ცემას მოჰყვა. მონასტრებიდან გაგზავნილი წარმომადგენლები მიხვდნენ, რომ ეს ლაპარაკი კარგს არაფერს მოუტანდათ, შეუმჩნევლად დასწიეს უკან მამა ილარიონი და ჩუმად უთხრეს:
- ახლა ამაზე კამათის დრო არ არის, რადგან შეიძლება ფაშა ისე გააბრაზო, რომ არა მარტო შენ, არამედ ჩვენც და ათონზე დარჩენილი მამებიც დაგვხოცოს, ანდა გვაწამოს. შენი თავი თუ არ გენანება, ათონელი მამები მაინც შეინანე, რომელთაც მწარე ხვედრი ელით.
დაარწმუნეს მამა ილარიონი, ფაშას ახსნა-განმარტება მისცეს და ჩამოტანილი საჩუქრებიც მიართვეს.
ფაშამ წმინდა ილარიონი გაათავისუფლა და ნება მისცა, სადაც უნდოდა, წასულიყო. ხოლო მონასტრების დანარჩენი წარმომადგენლები თესალონიკის ციხეში ჩაამწყვდევინა. ბიჭებიც თესალონიკში გაამგზავრა, ისლამის მიღებისთვის მოსამზადებლად. ისინი სამასზე მეტნი იყვნენ. თვითონ ფაშა ქალაქ ნეგოშში გაემგზავრა, რომელიც თესალონიკის იქით მდებარეობდა და სადაც მანამდე აჯანყება მოხდა, იქ მან მრავალი ქრისტიანი აწამა და მოკლა. ათონზე დაბრუნებული მამა ილარიონი ბევრს სწუხდა, რომ ფაშას ნათქვამი მკრეხელობის საპასუხოდ სიტყვის თქმა ვერ მოასწრო და ამ დავაში თითქოს ფაშა გამოვიდა გამარჯვებული. განსაკუთრებით მაშინ შეწუხდა, როცა ნეგოშში ფაშას მხეცობის ამბავი შეიტყო.
საღმრთო შურით აღძრულმა იღუმენ სტეფანეს სთხოვა, მისთვის ნება მიეცა, თესალონიკში ფაშასთან წასულიყო ახსნა-განმარტებისთვის: ჯერ ერთი, უნდოდა განეგრძო საუბარი ქრისტიანული რწმენის საიდუმლოებებზე და ეჩვენებინა მისთვის, თუ რამხელა ცდომილებაში იმყოფებოდა. მეორე, ემხილებინა მისი სიმხეცე და სისხლისმსმელობა.
იღუმენმა ჰკითხა, თუ ეყოფოდა იმდენი ვაჟკაცობა და ძალა, რომ დაეთმინა ხანგრძლივი წამება და თვით სიკვდილი? რაზეც მამა ილარიონმა უპასუხა, რომ მზად იყო ყველანაირი ტანჯვა-წამებისათვის და ღვთის შეწევნის იმედი ჰქონდა; კუმიცაშიც ამას ეძიებდა და ფაშას მხილება დაიწყო. სიტყვა არ დაასრულებინეს. მაშინ იღუმენმა სტეფანემ უყოყმანოდ დალოცა და უფლისა და ღვთისმშობლის შემწეობა უსურვა. მამა ილარიონმა ძმებს დალოცვა სთხოვა, ფეხით წავიდა თესალონიკში და ზუსტად მუსლიმანების დღესასწაულის "რამაზანის" დროს ჩავიდა. ამ ზეიმისას თურქები დღისით მარხულობენ და მზის ჩასვლის მერე ლხენას მიეცემიან.
ფაშას სახლის კარებთან დარაჯმა შეაჩერა და ჰკითხა, რა გინდაო. მამა ილარიონმა უპასუხა, - აუცილებლად უნდა ვნახო ფაშა და მნიშვნელოვან საქმეზე ვესაუბროო. და სთხოვა ეცნობებინათ მისთვის ილარიონ ქართველის მოსვლა, რომელიც კუმიცაში წარსდგა მის წინაშე და ახლაც რაღაც აქვს სათქმელიო.
ამ დროს ფაშასთან შეკრებილიყვნენ ყველა მთავარი თურქი ჩინოვნიკი და ცნობილი უცხოელები, ინგლისელი, ფრანგი, სომეხი, ებრაელი წარჩინებულნი. მოსაღამოვდა და საცაა, ნადიმიც დაიწყებოდა. როცა ფაშას ილარიონ ქართველის მოსვლა მოახსენეს, მან ყველას გასაგებად შესძახა:
- ჰოო, ეს ის მღვდელია, რომელსაც ფუჭ ქრისტიანულ რწმენაზე აზრი შევაცვლევინე და ახლა დიდი წინასწარმეტყველის რწმენის მისაღებად მოვიდა, - დაუძახეთ შემოვიდეს!
ძახილზე მამა ილარიონი შევიდა, დაინახა დივანზე მჯდარი ფაშა, მოხელეებით გარემოცული და სათანადო პატივი მიაგო. ფაშამ მას სიხარულით მიმართა:
- ჰოო! მამა ილარიონ, კეთილი იყოს შენი მობრძანება, ნამდვილად რწმენაზე ჩვენი საუბრის გამო მოხვედი?
- დიახ, - უპასუხა მამა ილარიონმა, - სწორედ შენმა საუბარმა მაიძულა, საგანგებოდ მოვსულიყავი და შენთან დაწვრილებით მესაუბრა, რადგანაც მაშინ კუმიცაში სათქმელი არ დამასრულებინეს. ასევე ძალზე მსიამოვნებს, რომ ახლა შენთან თესალონიკის წარჩინებული მოქალაქეები ბრძანდებიან.
- ჩემთვისაც სასიამოვნოა, რომ დღესასწაულის დროს შეგხვდე და გესაუბრო, - უთხრა ფაშამ და მამა ილარიონი დივანზე გვერდით მოისვა. მამა ილარიონმა შეწყვეტილი საუბარი გააგრძელა:
- შენ ინებე, ეჭვი გამოგეთქვა, როგორ შეეძლო ქალწულს მაცხოვრის შობა და ქალწულად დარჩენა? მაშინ აგიხსნი ამას, თქვენი წინასწარმეტყველი მუჰამედიც ამბობს, რომ იესო ქრისტე ქალწულისაგან იშვა უთესლო ჩასახვით, ამიტომაც შობა მისი, როგორც ჭეშმარიტი ღმერთისა, გონებისთვის მიუწვდომელია. ის არის ჭეშმარიტი ღმერთი, რომელმაც კაცობრიობის ხსნისათვის შეისხნა ხორცი, რათა ადამიანის დაცემული ბუნება წყევისა და სიკვდილისაგან ეხსნა.
ფაშა მიხვდა, რომ ბერი მტკიცედ იდგა თავის რწმენაზე. საუბრის დროს მამა ილარიონი შეეხო ფაშას მიერ ნეგოშში ჩადენილ მხეცობას და უთხრა:
- ღმერთის აღარ გეშინია, უდანაშაულო ქრისტიანებს რომ აწამებ? შენ ქრისტიანი მშობლების შვილი ხარ და ასე სასტიკად, ჭეშმარიტად მხეცურად იმისთვის იქცევი, რომ ჩაახშო ქრისტესგან განდგომით გამოწვეული სინდისის ქენჯნა.
ფაშამ გაიცინა და უპასუხა:
- პირიქით, მე იმდენად მოხარული ვარ სასაცილო ქრისტიანული რწმენის თავიდან მოშორებით, რომ როცა ჩემთან მოვიდა ის, ვინც მშობლებს მომტაცა და თურქებს მიმყიდა, მას უკვე ფაშამ, ბაქშიში (ჯილდო) ვუბოძე და ვმადლობდი გაწეული სამსახურისთვის. თქვენი რწმენა ჭეშმარიტი და საამო რომ იყოს, ღმერთი მტრების ხელში არ ჩაგაგდებდათ და ისინი არ დაგჩაგრავდნენ ყველგან და ყოველთვის.
ამ ქედმაღლურ ნათქვამზე მამა ილარიონი შეეკამათა:
- ფაშა, შენ ყველაფერი მცდარად გესმის. განა მამა არ აიღებს წკეპლას შვილის დასასჯელად? მაგრამ ამას იმიტომ კი არ სჩადის, რომ გულიდან ამოიგდოს შვილი, არამედ გამოსასწორებლად. ხოლო როცა გამოსწორებულს დაინახავს, გადატეხავს წკეპლას და ცეცხლს მისცემს. ამიტომ მოგიშვათ ღმერთმა, მას ჩვენი ცოდვათაგან ჩვენი გამოსწორება სურს. თქვენ წარმოადგენთ კვერთხს ღვთის ხელში, და როცა ღმერთი გამოსწორებულს გვიხილავს, ამ უსარგებლო ნივთს ფეხისალაგში მოისვრის.
შემდეგ ფაშა ათონის მთიდან წაყვანილი ბიჭების გამო ამხილა, თუმცა პირველ დღეს ბევრი ლაპარაკი ვერ შესძლო, რადგან უკვე მოსაღამოვდა და ფაშა კი მშვიდად ისმენდა მხილებას. მან მამა ილარიონს თავისთან ღამის გათენება შესთავაზა, მაგრამ მოწამეობის მოსურნე ბერმა მთელი ღამე ეზოში გაატარა და მიზნის მიღწევის იმედით გათენებას ელოდა.
მეორე დღეს, როცა ფაშამ მოლხენის შემდეგ გაიღვიძა, მამა ილარიონმა ქრისტიანული რწმენის შესახებ საუბარი და მტკიცება განაგრძო. ამავე დროს ფაშას ლანძღავდა, უღმერთოდ, არამზადად იხსენიებდა, ჯორსა და ღორს უწოდებდა. ყოველნაირად ცდილობდა, გაეღიზიანებინა და სასიკვდილო განაჩენი გამოეტყუებინა. განსაკუთრებით იმ ბიჭების გულისთვის გალანძღა, რომლებიც თეთრი სამოსით მოსილნი მოიყვანეს მათზე ბილწი წესის აღსასრულებლად (ალბათ წინადაცვეთის წესზეა საუბარი, - კ.კ.). ფაშას მიერ სხვადასხვა ადგილიდან თავმოყრილი ოთხასი ბიჭიდან მხოლოდ ორი არ განუდგა ქრისტიანულ სარწმუნოებას და ისინი აწამეს, დანარჩენები გათურქდნენ.
ფაშა გულგრილად უსმენდა მხილებას, ხანდახან კი გადიოდა, რათა მამა ილარიონისთვის სიტყვის დასრულების საშუალება არ მიეცა. ასე გაიარა სამ-დღენახევარმა, მამა ილარიონი მოდიოდა და ფაშას ამხილებდა. იქ მყოფი თურქი მოხელეები და უცხოელები გაოცებულნი იყვნენ, როგორ უსმენდა ფაშა ვიღაც ღატაკი ბერის მხილებას.
პირველი ღამის შემდგომ მამა ილარიონმა დანარჩენი დღეები ერთი ღვთისმოყვარე ქრისტიანის, სპანდონის სახლში გაატარა. რომელმაც მთელი თავისი ოჯახით მას გულითადად უმასპინძლა. ერთ ღამეს, როცა ის ლოცულობდა და მოწამეობისთვის ემზადებოდა, ოთახში შეიარაღებული თურქი შემოვიდა. ამ დროს ნებადართული იყო ქრისტიანის მოკვლა ყოველგვარი პასუხისმგებლობის გარეშე. ამიტომ თურქმა მახვილი იძრო და მლოცველი ბერის განგმირვა მოისურვა. შეჰყვირა კიდეც, - მე შენ აგკუწავო! მაგრამ ხელი მოიქნია და უცებ მარჯვენა გაუქვავდა, თითქოს ვიღაცამ ხელი სტაცაო და მანამდე ეჭირა ასე, ვიდრე არ გადაწყვიტა, რომ ბერისთვის ვნება არ მიეყენებინა და ხმალი ქარქაშში ჩაეგო.
მეოთხე დღეს წმინდა ილარიონმა სცადა, ძლიერ გაებრაზებინა ფაშა და მუსლიმანობისა და თვით მის დაამარსებელ მუჰამედის სიცრუეზე იწყო ლაპარაკი. მუჰამედს ის ქოსატყუილას ეძახოდა, რომ თვითონაც წარიწყმიდა და მისი მორწმუნენიც წარწყმედისაკენ მიდიანო.
- როგორ ფიქრობ, ჩვენ სად წავალთ? - სიცილით ჰკითხა ფაშამ
.
- იქ სადაც თქვენი მუჰამედია, - უპასუხა ბერმა.
- მუჰამედი სად მოხვდება?
- ჯოჯოხეთში, - მიუგო მამა ილარიონმა, - და თქვენც მასთან ერთად.
- შენი აზრით, ვინ ცხონდება და შევა სამოთხეში?
- მხოლოდ ღვთის ჭეშმარიტად მორწმუნენი, მართლმადიდებელი ქრისტიანული ეკლესიის წიაღში მყოფნი, მათ გარდა ყველა: ებრაელი იქნება ეს, სომეხი, კათოლიკე და პროტესტანტი განწირულნი არიან საწამებლად.
ოთახში მყოფმა ხალხმა ყველამ ერთხმად შესძახა: "სიკვდილი მაგას!"
ამ შეძახილზე ფაშას გულგრილად დარჩენა აღარ შეეძლო, მიუხედავად იმისა, რომ ბერის სიკვდილი არ უნდოდა, მამა ილარიონისთვის თავის მოკვეთა ბრძანა, რათა თვითონ იგი არ დაესაჯათ, როგორც მუჰამედის სჯულისგან განდგომილი.
- აი, შენ თვითონ დაიტეხე თავს უბედურება. მე აღარ შემიძლია შენი დაცვა, თამამად ნათქვამი სიტყვების გამო თავს წაგაცლიან!
მამა ილარიონმა კისერი მოიშიშვლა, წინ წასწია და შესძახა:
- აჰა, მომკვეთე... ჭეშმარიტებისათვის სიკვდილის არ მეშინია!
მანამ ეჭირა თავი ასე, ვიდრე სარდარები არ მოვიდნენ და დასჯის ადგილას არ წაიყვანეს.
ვიდრე განაჩენის აღსასრულებლად ემზადებოდნენ, ფაშასთან დაახლოებული ორი მცველი მივიდა, წარმოშობით აბაზგები. ერთი ხაზინადარი, მეორე კი განსაკუთრებულ საქმეთა მოხელე, ისინი ფაშას ერთგულებისა და თავდადების გამო უყვარდა. მან მათ ქართველი მღვდლის სიკვდილით დასჯის ბრძანება გააცნო. განცვიფრებულმა მცველებმა წამოიძახეს:
- ეს არ მოხდება, არ მოხდება! ეს ჩვენი თავის მოჭრაა; ქალაქში გამოჩენას ვეღარ შევძლებთ, რადგან ხალხი იტყვის, ძლივს ამ მხარეში ერთი თანამემამულე გამოუჩნდათ და ისიც სიკვდილით დასაჯესო. ეს ჩვენ სამუდამო სირცხვილად დაგვრჩება!
თავისი საყვარელი ხალხისთვის გული რომ არ დაეწყვიტა, ფაშამ მამა ილარიონი მათ გადასცა.
დამსჯელ პროცესიას უამრავი ხალხი აედევნა, როგორც ქრისტიანები, ისე თურქები და მრავალი ებრაელი. ქუჩებში ბრბო თანდათან იზრდებოდა. მოედანზე კი იმდენი ხალხი მოგროვდა, გასვლა აღარ შეიძლებოდა. მამა ილარიონი მტკიცედ მიაბიჯებდა, არც სახეზე, არც მოძრაობაში შიში არ ეტყობოდა, ლოცვას ჩურჩულებდა და ისეთი მხიარული ჩანდა, თითქოს ქორწილის სუფრაზე მიიჩქარისო. მცველებმა მიიღეს რა ფაშას ბრძანება, სწრაფად გაემართნენ მოედნისკენ. ხალხი მისწი-მოსწიეს და მამა ილარიონს დასჯის ადგილას მიუსწრეს. ფაშას სახელით ჯალათს ხელიდან გამოსტაცეს და თან წაიყვანეს. ხალხი მათ უკან გაჰყვა.
მამა ილარიონს ეგონა, დასჯის სახე შემიცვალეს და ჩამოსახრჩობად მივყავარო. ამიტომ მორჩილად გაჰყვა მათ, თან ლოცულობდა. რაც უფრო შორს მიჰყავდათ, უფრო უკვირდა. საკმაოდ დიდხანს იარეს. მიდიოდნენ ქუჩებით, ეზოებით, თითოეულ ეზოში ეგონა, რომ იქ დასჯიდნენ, მიჰყავდათ უფრო შორს, იმ გზისკენ, რომლითაც ის ათონიდან მოვიდა.
ადევნებული ხალხი ქალაქის ჭიშკართან გუშაგებმა შეაჩერეს. აბაზგმა მოხელეებმა მამა ილარიონი ქალაქგარეთ გაიყვანეს, ერთ-ერთმა მათგანმა ისეთი ძალით წასცხო კისერში, რომ ბერი კინაღამ მიწას დაასკდა, თან უთხრა:
- წადი, ბერო, შენს ათონზე და აქ აღარ გამოჩნდე!
სულის მოთქმის შემდეგ მამა ილარიონი ნელა გაეცალა მათ და როცა საკმაოდ დაშორდა, უკან მოიხედა. ორივე მოხელე იმავე ადგილას იდგა და მუქარით ეძახდნენ, - უკან მოუხედავად წადიო. საკმაოდ შორს წავიდა, კიდევ მიიხედა, აბაზგები ისევ იქ იდგნენ და მუშტებს უღერებდნენ. მამა ილარიონმა ჯვარი გამოისახა. ამოიოხრა და თქვა: - არა ვარ ღირსი მე, წყეული, რომ ღმერთმა ჩემი წამება შეიწიროსო და მდუმარედ გაუყვა ათონის გზას, მაგრამ იმ ქრისტიანის სიყვარული გაახსენდა, რომელმაც უმასპინძლა და გადაწყვიტა, მისთვის მადლობა გადაეხადა. შპანდონმა, როცა ბერი კვლავ იხილა, ათონზე ფეხით აღარ გაუშვა, ცხენი მისცა და მეგზური გააყოლა.
ტყვეების სამსახურში
ათონზე გამცილებელთან ერთად რომ ბრუნდებოდა, მამა ილარიონმა გზად თესალონიკში შეიარა. გადაჭრეს მთელი ქალაქი და ბოლოს, განაპირა ქუჩაზე ძახილი მოესმათ: - მამაო, მამაო! მამა ილარიონმა მიმოიხედა, მაგრამ ვერავინ შეამჩნია. ვიღაცამ კვლავ დაუძახა. მეზობელი შენობის კედელში პატარა სარკმელი შენიშნა, საიდანაც გამოყოფილი ხელი თავისკენ უხმობდა.
როგორც შემდეგ შეიტყო, ამ შენობაში სხვა დამნაშავეებთან ერთად ქრისტიანებიც იყვნენ დატუსაღებულნი, უმეტესად ბერძენთა აჯანყებაში მონაწილე ათონელი მონაზვნები. ტყვეები შიმშილითა და წყურვილით იტანჯებოდნენ. როცა მამა ილარიონი სარკმელს მიუახლოვდა, კაცმა, რომელიც ეძახოდა, ხელი გამოჰყო და წყლის მოტანა სთხოვა.
მამა ილარიონმა ტუსაღის თხოვნა შეასრულა და იქვე მეორე ხელი გაჩნდა და იგივე სთხოვა. შემდეგ სხვებმა გამოჰყვეს ხელები. ბერმა სიხარულით შეასრულა ყველას თხოვნა და როცა შეიტყო, ვინ იყვნენ საპყრობილეში, გადაწყვიტა, დარჩენილიყო და ტუსაღებს მომსახურებოდა. გამცილებელი ცხენიანად უკან გააბრუნა და ასე განსაჯა, უფალმა მხოლოდ იმიტომ შეუნარჩუნა სიცოცხლე, რომ ამ საცოდავებს მომსახურებოდა. ბერდიდი ყოველდღიურად მიდიოდა საპყრობილეში და ყველაფერი მიჰქონდა, რასაც სთხოვდნენ: პური, წყალი და სხვა პროდუქტი.
ერთმა თურქმა მცველმა ეს შეამჩნია და განრისხებულმა მამა ილარიონის მოკვლა მოინდომა, თუმცა ბერი მცირედითაც არ შეშინებულა და სიხარულით მზად იყო სიკვდილთან შესახვედრად. ამ დროს იმ თურქის მეგობარს გამოეღვიძა და განრისხებული ამხანაგი შეაჩერა:
- ხელს ნუ ახლებ, დაე, მოუტანოს საჭმელი. მათ პურს არც მე, არც შენ და არც სხვა ვინმე არ მიაწვდის. ჩვენ მათთვის შიმშილით სულის ამოსახდელად კი არ ვართ მიჩენილნი, არამედ საყარაულოდ. ამიტომ, თუ სურს, დააპუროს, ჩვენ ნუ შევეწინააღმდეგებით.
იმ დროიდან მცველები ხელს აღარ უშლიდნენ მამა ილარიონს პატიმრების დახმარებაში, მაგრამ უსაფრთხოებისთვის ფაშას მაინც მოახსენეს, ვიღაც ქართველი მღვდელი, რომელმაც ცოტა ხნის წინ კადნიერად ამხილა ფაშა, ახლა საპყრობილესთან არის და პატიმრებს ეხმარებაო. ფაშამ უპასუხა:
- ხელს ნუ შეუშლით, აკრძალული ნივთების გარდა, რაც სურს, მიუტანოსო.
მაშინ დაცვამ დახმარების ნება დართო. მას შეეძლო ღვინის, რახისა და სხვა მაგარი სასმლის გარდა, ყველაფერი მიეტანა, თუ პირობას დაარღვევდა, თავის წაცლით დაემუქრნენ.
სარგებლობდა რა ფაშას ნებართვით, მამა ილარიონი დღე და ღამ დაუღალავად მუშაობდა. იგი არა მარტო პურსა და ხილს ყიდულობდა, ტუსაღთა სხვადასხვა დავალებასაც ასრულებდა, თანაბრად, როგორც ქრისტიანებისთვის, ისე თურქებისათვის. მათ თეთრეულს თვითონვე რეცხავდა და მუდმივად შრომაში გახლდათ, რადგან პატიმარი ბევრი იყო, თვითონ კიერთი. ერთხელ ლავრის ერთმა პროესტოსმა, ავადმყოფობის გამო ცოტაოდენი რახის მიტანა სთხოვა. მამა ილარიონი დათანხმდა და დარაჯების მალულად რახი მიუტანა. მაგრამ როგორც კი ეს ერთს მიუტანა, ახლა სხვებმაც სთხოვეს, ზოგს ღვინის მიტანა სურდა.
ბერდიდმა შეასრულა მათი თხოვნა. ერთხელაც თოფრა პურით აავსო და ციხეში წავიდა. ციხის კართან მცველმა შეაჩერა - მოიცა, მღვდელო, ვნახოთ, რა მიგაქვს, აკრძალული ხომ არაფერია?
თოფრა გაუსინჯეს და გაუშვეს, თან მუქარა გაიმეორეს.
მაგრამ მიხედავად ამისა, მამა ილარიონმა მაინც განაგრძო პატიმრების თხოვნით, რახისა და ღვინის მიტანა. ხუთი დღის შემდეგ ტვირთის სიმძიმის გამო მან კვლავ არ წაიღო აკრძალული სასმელი და რახისთვის ხელმეორედ დაბრუნება სურდა, მაგრამ ამჯერადაც შეაჩერეს თურქებმა და გულდასმით გაჩხრიკეს მისი თოფრა. მისი ჩხრეკის ამბავი რომ შეიტყვეს, ტუსაღები შეწუხდნენ. საბედნიეროდ, მცველებმა ვერაფერი უპოვეს და ბერი კვლავ შეუშვეს პატიმრებთან. მალე ტუსაღებს ფული გამოელიათ და მძიმე დღეში ჩავარდნენ. მამა ილარიონს ძველისძველი სამოსის გარდა, არაფერი გააჩნდა, მაგრამ საცოდავი პატიმრების მიმართ დიდი თანაგრძნობით გამსჭვალულმა თესალონიკის ქრისტიანებს მიმართა და მოწყალების შეგროვება დაიწყო. ბერის მიერ სამოწყალოდ აღძრულმა მორწმუნეებმა ერთი პურის საცხობი იმ პირობით გამოისყიდეს, რომ უფასოდ მიეცათ პური ტუსაღებისთვის. აღრიცხვის სისწორისთვის ხაბაზსა და მამა ილარიონს ერთნაირი ჯოხები მისცეს, რომლებზეც იმდენ ნაჭდევს აკეთებდენენ, რამდენ პურსაც წაიღებდა მამა ილარიონი, შემდეგ კი ამ ნაჭდევების მიხედვით უსწორდებოდენენ ხაბაზს.
ასე გაატარა მამა ილარიონმა ექვსი თვე ტუსაღების მსახურებაში.
ამავე საპყრობილის ცალკე სენაკში თოკზე ორი ტუსაღი ჩამოკიდეს: ერთი ქრისტიანი, მეორე კი მდიდარი თურქი ბანკირი, რომელსაც ფაშა წამებითა და ტანჯვით სახელმწიფო საჭიროებისათვის ფულს სძალავდა. ფეხებით და ხელებით ისე დაჰკიდეს, რომ პატარა მოძრაობაზე თოკი ტრიალს იწყებდა და ქანაობდნენ.
მათ განსაკუთრებული მცველები მიუჩინეს, რომელთაც მუდამ დატენილი ჰქონდათ იარაღი და ხმლები კი გაშიშვლებული. ისინი პატიმრებთან მიახლოების ნებას არავის აძლევდენენ, ამგვარად, ისინი შიმშილითა და წყურვილით სიკვდილისათვის იყვნენ განწირულნი.
ცხელი დღე იდგა, თოკებზე ჩამოკიდულნი წყურვილით იტანჯებოდნენ: ტუჩები დაუსივდათ და დაუსკდათ. საპყრობილეში ხშირად ნამყოფმა მამა ილარიონმა მთელი ყურადღება ამ ორი უბედურის დახმარებაზე გადაიტანა. მაგრამ მათი დახმარება შეიძლება სიცოცხლის ფასად დაჯდომოდა.
თოფრაში ორი დიდი მსხალი ჩაიდო, მათარა წყლით გაავსო და მათთან მისასვლელად მოხერხებულ დროს დაელოდა. და, აი, შეამჩნია, რომ იარაღშემართულ სარდარებს ჩაეძინათ. მამა ილარიონი ჩუმად გაძვრა მათ შორის. ყველას გასაოცრად, ვიწრო გასასვლელის მიუხედავად, მცველებს არ გაღვიძებიათ. მიუახლოვდა ერთ დაკიდებულს, პირში ცოტაოდენი წყალი ჩაუსხა, მერე კი მეორეს, სამჯერ გაიმეორა ასე, შემდეგ თითოეულს მსხალი ჩაუდო. ბერის თავგანწირვა რომ დაინახა, თურქმა ამოილუღლუღა: "ალაჰი მოგიზღავს კეთილი საქმებისთვის, სწრაფად წადი, რომ მცველებმა არ აგკუწონ!"
ყველა პატიმარი მღელვარებით უცქერდა მამა ილარიონს, საქმეს რომ მორჩა, წასვლა დააპირა, მაგრამ დაბრუნებისას, სიფრთხილის მიუხედავად, მაინც წამოედო ერთ-ერთ მძინარე დარაჯს და ორივემ გაიღვიძა. მაგრამ ღმერთმა, რომელმაც მანამდე ძილი მოჰგვარა დარაჯებს, მანვე უცნაურად დაიფარა მამა ილარიონი. გაღვიძებულები უცქერდნენ ბერის საქციელს, მაგრამ გაუნძრევლად იდგნენ განცვიფრებულნი და არაფერი ავნეს მას. ამ გმირობამ ტყვეები სიკვდილს გადაარჩინა, - მისცა მათ სასიცოცხლო ძალები.
ამასობაში თურქი ბანკირის ნათესავმა იშუამდგომლა ფაშასთან და გამოიხსნა. მაგრამ ეს მოხდა ბერის ათონზე წასვლის მერე. ბანკირი ყველას უამბობდა მამა ილარიონის გმირობის ამბავს და გაიძახოდა: "მაჩვენეთ, დამანახეთ ის, ოქროთი დავაჯილდოვებ, მის სახეს ოქროთი ჩამოვასხამ და თაყვანს ვსცემ, როგორც ჩემს მხსნელს!"
ამ ამბის შემდეგ მალევე მამა ილარიონი შევიდა საპყრობილეში პატიმრებთან გამოსამშვიდობებლად და უთხრა, წუხელ ღვთისაგან მეუწყა, რომ დავტოვო თქვენი მსახურება და ათონზე წავიდეო. თვითონ თავისთავად არასოდეს მიატოვებდა მათ, მაგრამ ღვთის ბრძანებას დაემორჩილა. თავის სანაცვლოდ იპოვა კაცი, რომელიც მზად იყო, პატიმრებს მომსახურებოდა. ღვთისმოყვარე სპანდონმა ფულის გადახდა იკისრა, მამა ილარიონმა აუხსნა, რა და როგორ უნდა გაეკეთებინა, გამოემშვიდობა ყველას და გზას გაუდგა. მეორე დღეს, ბერის გამგზავრების შემდეგ, ყველამ გაიგო, რომ ფაშამ ჯალათს მისთვის თავის მოკვეთა უბრძანა. მაშინ ყველა პატიმარმა ადიდა ღმერთი, რომელიც იფარავს თავის მონებს და ბერის წასვლით გამოწვეული მწუხარება სიხარულით შეიცვალა.
გაგრძელება იხილეთ შემდეგ გვერდზე
- მთავარი
- ჩვენ შესახებ
- ეკლესია
- ქრისტიანული ცხოვრება
- რწმენა
- წმინდანები
- სხვადასხვა
- ახალი ამბები
- დიასახლისის გვერდი
- სწავლებანი
- ერისკაცობიდან მღვდლობამდე
- ქრისტიანული საიდუმლო
- ქრისტიანული სიმბოლიკა
- ცოდვა
- ისტორია
- ანგელოზები
- ამბიონი
- კითხვა-პასუხი
- ეს უნდა ვიცოდეთ
- ცრუ მოძღვრებები
- სხვა რელიგიები
- სხვადასხვა
- მკითხველის გვერდი
- ეპისტოლენი, ქადაგებები
- ნამდვილი ამბები
- სასწაულები
- წაუკითხეთ პატარებს
- ჩემი სოფელი
- ქართული გვარები
- ქართული ანბანი
- რელიგიურ-ფილოსოფიური ლექსიკონი
- წმინდა წერილი
- წიგნები
- ლოცვანი
